Praktyki uczniowskie to coraz częstsza i cenna praktyka w polskich firmach. Dla pracodawców to szansa na przygotowanie nowej kadry, ale też szereg dodatkowych obowiązków. Czy mimo tego, że uczniowie na praktykach nie są formalnie pracownikami, pracodawca powinien ująć w regulaminie pracy zapisy dotyczące zatrudniania młodocianych?
Co na ten temat mówi Kodeks pracy?
Zgodnie z art. 104¹ § 1 Kodeksu pracy, regulamin pracy powinien określać m.in.:
- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym,
- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,
- wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.
Doktryna ma w tym zakresie wypracowane stanowisko. Jeśli pracodawca nie zatrudnia pracowników młodocianych (na podstawie umowy o pracę), może w regulaminie wskazać, że nie tworzy ww. wykazów z uwagi na brak zatrudnienia takich osób. Problem pojawia się jednak, gdy przyjmuje uczniów szkół zawodowych na praktyki. Nie mają statusu pracowników, a odbywają praktyki w oparciu o umowę zawartą między szkołą a pracodawcą.
Uczeń na praktykach to nie pracownik, ale…
Na podstawie § 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 22 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. z 2019 r., poz. 391), rozróżnia się:
- młodocianych pracowników – osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
- uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu – osoby, które odbywają praktyki na podstawie umowy pomiędzy publiczną szkołą ponadpodstawową prowadzącą kształcenie zawodowe a pracodawcą.
W przypadku uczniów, którzy nie są zatrudnieni przez pracodawcę, zastosowanie mają przepisy bhp przewidziane dla pracowników. Zgodnie bowiem z treścią art. 304 § 2 Kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki zajęć odbywanych na terenie zakładu przez studentów i uczniów niebędących jego pracownikami.
O czym musi pamiętać pracodawca?
Przyjmowanie uczniów na praktyczną naukę zawodu powinno odbywać się na zasadach określonych w umowie zawartej między szkołą a podmiotem przyjmującym. Umowa ta, zgodnie z § 7 ust. 3 rozporządzenia, powinna określać m.in.: prawa i obowiązki stron, w szczególności te związane z realizacją zadań z zakresu bhp.
Podmiot przyjmujący uczniów lub młodocianych na praktyczną naukę zawodu m. in. ma obowiązek zapewnienia warunków do realizacji praktycznej nauki zawodu. Są to w szczególności:
- stanowiska szkoleniowe uwzględniające wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
- odzież, obuwie robocze i środki ochrony indywidualnej oraz
- środki higieny osobistej.
Ma także obowiązek zapoznać uczniów lub młodocianych z:
- organizacją pracy,
- regulaminem pracy, w szczególności w zakresie przestrzegania porządku i dyscypliny pracy, oraz
- przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wykazy prac wzbronionych – konieczne czy nie?
Z uwagi na funkcję ochronną wskazanych przepisów i cel praktycznej nauki zawodu, uzasadnione jest stwierdzenie, że wobec praktykantów pracodawca powinien stosować wszystkie przepisy i zasady bhp w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do ochrony ich zdrowia i życia. W związku z tym pracodawca, mimo iż nie zatrudnia bezpośrednio pracowników młodocianych, powinien ustalić w regulaminie pracy wykazy, o których mowa w treści 1041 § 1 k.p.. Następnie powinien zapoznać z nimi przyjmowanych na praktykę uczniów.
Potrzebujesz wsparcia prawnego? Prawo pracy w przedsiębiorstwie – Bieluk i Partnerzy
