Pracownikowi przysługuje droga sądowa nie tylko w sytuacji wygaśnięcia umowy o pracę w przypadkach określonych w Kodeksie pracy, ale również w przypadkach „pozakodeksowego” wygaśnięcia umowy o pracę (na podstawie ustaw szczególnych). Tak orzekł Sąd Najwyższy w wygranej sprawie powódki reprezentowanej przez Kancelarię Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy.
Klientka Kancelarii była zatrudniona w Agencji Rynku Rolnego. Niestety jej stosunek pracy wygasł w wyniku restrukturyzacji organizacji agencji rolnych na podstawie ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa. Powódka nie otrzymała propozycji pracy w nowoutworzonym po restrukturyzacji KOWR, a w ARiMR. Zaproponowane warunki zatrudnienia były znacznie bardziej niekorzystne w porównaniu z dotychczasowymi. Powódka nie zgodziła się więc na tę propozycję. W związku z tym jej stosunek pracy wygasł na mocy ww. ustawy.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracyumowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych. Kodeks pracy określa również roszczenia, które przysługują pracownikom w sytuacji wygaśnięcia stosunku pracy. Są to roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie.
Zdarza się, że sądy stoją na stanowisku, że regulacja ta dotyczy tylko tych osób, których stosunki pracy wygasają na podstawie Kodeksu pracy. Uważają natomiast, że przepisy te nie mają zastosowania, gdy stosunek pracy wygasa na podstawie przepisów szczególnych. Takie rozbieżności interpretacyjne wpłynęły również na przebieg procesu byłej pracownicy ARR. Ostatecznie sprawę rozstrzygnęło stanowisko Sądu Najwyższego.
Stanowisko Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy w analizowanej sprawie przychylił się do stanowiska powódki. Uznał, że: „Art. 67 k.p. stwierdza, że w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów niniejszego oddziału (zatytułowanego wygaśnięcie umowy o pracę), pracownik ma prawo odwołać się do sądu pracy, a w zakresie roszczeń stosuje się odpowiednio przepisy art. 56-61 k.p. Treść art. 67 k.p. została powiązana z art. 63 k.p., gdzie wskazano, że umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w Kodeksie oraz przepisach szczególnych. Implikuje to konkluzję, że pracownikowi, także w przypadkach „pozakodeksowego” wygaśnięcia umowy o pracę, przysługuje droga sądowa”. Uchylił tym samym wyrok sądu II instancji, który odmówił przyznania powódce odszkodowania.
Odszkodowanie za wygaśnięcie umowy o pracę na podstawie przepisów pozakodeksowych
Sąd Najwyższy przekazał sprawę sądowi II instancji do ponownego rozpoznania. Ten przyznał na rzecz powódki odszkodowanie. Sąd uznał, podobnie jak Sąd Najwyższy, że powódce przysługuje prawo do dochodzenia roszczeń z art. 56 § 1 k.p.
Wyrok jest prawomocny. Sprawę prowadziła radca prawny Jolanta Adamska, partner Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy.
