Już 31 października Polacy w całym kraju przestawią zegarki i zmienią czas o godzinę do tyłu. Pracownicy nocnej zmiany będą zatem pracować o godzinę dłużej.
Dwukrotna zmiana czasu w ciągu roku z pewnością komplikuje planowanie i rozliczanie przez pracodawców czasu pracy pracowników zatrudnionych w porze nocnej. Zmiana wskazań zegarków nie wstrzymuje bowiem rzeczywistego upływu czasu, który dla takich osób jest czasem pracy. W zależności od tego, czy zmiana czasu dotyczy przejścia z czasu zimowego na letni czy też z letniego na zimowy – pracownicy wykonujący pracę na nocnej zmianie w tym dniu, wypracowują o jedną godzinę pracy więcej lub mniej od obowiązującego ich wymiaru czasu pracy. Zmiana czasu będzie miała zatem wpływ przede wszystkim na otrzymywane przez nich wynagrodzenie za pracę.
Zmiana czasu letniego na zimowy
W przypadku zmiany czasu letniego na zimowy pracownicy zmiany nocnej pracują o godzinę dłużej. Pracownikowi, za dodatkową godzinę pracy, należy wypłacić wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. Za każdą godzinę pracy w porze nocnej przysługuje ponadto dodatek wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca ma jednak także inną możliwość – może zrekompensować wydłużony czas pracy pracownika udzielając mu czasu wolnego.
Zmiana czasu zimowego na letni
W odwrotnej sytuacji, to znaczy w przypadku zmiany czasu zimowego na letni pracownik faktycznie przepracuje w nocy 7 a nie 8 godzin. Nie oznacza to jednak, że pracownik zostanie pozbawiony wynagrodzenia w związku z przepracowaniem niepełnego wymiaru czasu pracy. Zmiana czasu z zimowego na letni nie może bowiem spowodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, który otrzymuje wynagrodzenie w stawce miesięcznej. Jest to przyczyna od niego niezależna, a wynikająca z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Pracownik jest zatem gotów do świadczenia pracy, ale doznaje przeszkód z przyczyn od niego niezależnych.
W związku z tym, pracownikowi należy się tzw. wynagrodzenie przestojowe. Jego wysokość wynika z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania, przestojowe przysługuje w wysokości 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. (art. 81 § 1 kodeksu pracy). Pracownikowi nie przysługuje natomiast dodatek nocny za tę nieprzepracowaną godzinę. Pracownik bowiem faktycznie przepracuje w nocy 7 a nie 8 godzin.
Odstąpienie od zmiany czasu
Odstąpienie od zmiany czasu z pewnością wyeliminowałoby powyższe problemy związane z rozliczaniem czasu pracy pracowników. 24 września do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt przewiduje wprowadzenie czasu letniego środkowoeuropejskiego na cały rok. W uzasadnieniu projektu wskazuje się, że dwukrotna zmiana czasu w każdym roku nie znajduje obecnie ani uzasadnienia społecznego, ani ekonomicznego. Utrzymanie zmiany czasu stanowi anachronizm i przyczynia się do wielu negatywnych skutków o charakterze zdrowotnym i gospodarczym. W uzasadnieniu podkreślono również, że zmiana czasu powoduje utrudnienia w działalności przedsiębiorstw, m. in. w zakresie konieczności zmiany harmonogramów pracy. Obecnie projekt znajduje się na etapie konsultacji.
