Ogólne reguły dotyczące przedawnienia ustawodawca zawarł w przepisach Kodeksu cywilnego. Niemniej jednak przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy uregulowane zostało również w Kodeksie pracy, co może budzić wątpliwości dotyczące m.in. tego, czy roszczenia wynikające ze stosunku pracy przedawniają się z ostatnim dniem roku kalendarzowego.
Regulacja ustawowa
Zgodnie z brzmieniem Kodeksu cywilnego: „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata” (art. 118 k.c.). Natomiast zgodnie z Kodeksem pracy roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.). W związku z powyższym nasuwa się pytanie, czy regulacja kodeksu cywilnego w zakresie przypadania końca terminu przedawnienia na ostatni dzień roku kalendarzowego będzie miała zastosowanie do stosunków prawno-pracowniczych?
W myśl art. 300 Kodeksu pracy: „W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”. Przepis ten przewiduje jedynie posiłkowe stosowanie Kodeksu cywilnego, gdy dane zagadnienie nie jest unormowane w przepisach prawa pracy, a przepisy kodeksu cywilnego nie są sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Kwestie przedawnienia zostały szczegółowo uregulowane w kodeksie pracy (zwłaszcza wskazano w nim terminy przedawnienia oraz sposób ich liczenia). W prawie pracy istnieje zatem autonomiczne unormowanie dotyczące długości terminów przedawnienia. Tym samym przepisy zawarte w Kodeksie pracy są przepisami szczególnymi, o których mowa w art. 118 k.c., które wyłączają zastosowanie unormowania przewidującego upływ okresu przedawnienia z końcem roku kalendarzowego do roszczeń ze stosunku pracy.
Orzecznictwo
Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie. Na przykład w wyroku z 10 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy wskazał, że: „przedawnienie roszczeń w sprawach mających swe źródło w przepisach prawa pracy jest kwestią uregulowaną w prawie pracy, a tym samym nie ma podstaw do sięgania w tym zakresie do art. 117 i nast. k.c.”.
Podsumowując, norma z Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego nie ma zastosowania do roszczeń ze stosunku pracy z uwagi na autonomiczność przepisów prawa pracy. Powyższe nie oznacza, iż wszystkie roszczenia powstałe na gruncie stosunków pracy będą ulegały przedawnieniu zgodnie z zasadami określonymi przepisami Kodeksu pracy. Przykładowo w sytuacji, gdy pracownik umyślnie wyrządzi szkodę wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, roszczenia pracodawcy o jej naprawienie podlegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, co wynika wprost z art. 291 § 3 k.p.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465);
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.);
- wyrok Sądu Najwyższego z 10.04.2013 r., II PK 272/12, OSNP 2014, nr 1, poz. 7.
