17 kwietnia 2024r. zapaliło się światełko w tunelu! Do Sejmu trafił projekt ustawy o ochronie sygnalistów. Istnieje zatem szansa, że Polska wreszcie wywiąże się z obowiązku wdrożenia do krajowego porządku prawnego dyrektywy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, a pracodawcy nie będą tkwili w zawieszeniu i niepewności. Tak dla przypomnienia, ostateczny termin wdrożenia przepisów do polskiego prawa upłynął w grudniu 2023 r.
Najważniejsze założenia nowego projektu:
- Obowiązek wdrożenia wewnętrznej procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalistów będą miały podmioty, na rzecz których, według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku, pracuje co najmniej 50 osób. Liczba ta obejmuje pracowników w przeliczeniu na pełne etaty oraz osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (np. na umowach cywilnoprawnych), pod warunkiem że nie zatrudniają one do wykonania tej pracy innych osób.
- Zmieniono m. in. wysokość minimalnego odszkodowania przewidzianego dla tzw. sygnalisty w przypadku „działań odwetowych” pracodawcy. Sygnalista będzie mógł otrzymać odszkodowanie w wysokości co najmniej przeciętnej płacy.
- Zgłoszenia wewnętrzne będzie można złożyć ustnie lub pisemnie.
- Wprowadzono możliwość podjęcia decyzji dotyczącej przyjmowania zgłoszeń anonimowych, zarówno na poziomie zgłoszeń wewnętrznych jak tych kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich.
- Sygnalista zdecyduje, czy dokona zgłoszenia w kanale wewnętrznym czy od razu w zewnętrznym. Co do zasady instytucją przyjmującą zgłoszenia zewnętrzne ma być Rzecznik Praw Obywatelskich.
- Rozszerzono zakres przedmiotowy zgłaszanych naruszeń o zgłoszenia związane z prawem pracy, korupcją oraz konstytucyjnymi wolnościami i prawami człowieka i obywatela.
- Rozszerzono katalog osób, które będę mogły zostać uznane za sygnalistę o prokurentów.
- Zmieniono tytuł ustawy z „ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa” na ustawę „o ochronie sygnalistów”.
Większość przepisów ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. To bardzo krótki okres, zważywszy na obowiązki jakie nowa ustawa nałoży na pracodawców. Rekomenduję więc pracodawcom podjęcie już teraz działań zmierzających do opracowania i wdrożenia wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości.
